Warsztaty wykonywania drewnianych zabawek
Treść
Z punktu widzenia artystycznego można wyróżnić następujące główne rodzaje zabawki ludowej: opartej na głębokiej tradycji, w której to grupie przeważać będzie ceramika o syntetycznej, w miarę dekoracyjnej formie; wykonywane przede wszystkim dla własnego użytku drewniane figurki ruchome, będące właściwie tylko szczególną formą rzeźby,; wreszcie różnego rodzaju wózki, u podstaw których leży dawna, przez dzieci chłopskie lub dla nich uprawiana wytwórczość, która następnie stała się sztuką specjalistów, jednakże utrzymaną w pełnym charakterze stylu ludowego.
Zabawkarstwo ludowe cieszyło się dużą popularnością wśród wiejskich twórców, nie stanowiło jednak odrębnej gałęzi rzemiosła. Najczęściej bywało produkcją uboczną warsztatów garncarskich i przemysłu drzewnego oraz dodatkowym zajęciem murarzy i rolników, którzy zimą mieli czas, by w ten sposób dorabiać.
Ośrodki zabawkarstwa drewnianego powstały na przełomie XIX i XX wieku, głównie w Polsce południowej. Zabawki wykonywane były tu najczęściej przez całe rodziny, w przydomowych warsztatach. Proces produkcji miał charakter seryjny – wycinano je według szablonu, toczono, rzeźbiono i ozdabiano (malując na jaskrawe kolory, ryzując albo wypalając). Gotowe zabawki sprzedawano na targach i jarmarkach, a od drugiej połowy XX wieku dostarczano do Cepelii.
Ośrodki zabawkarstwa ludowego w Małopolsce:
- krakowski
- myślenicki (m.in. Głogoczów, Harbutowice, Poręba-Żegoty)
- żywiecko-suski (m.in. Stryszawa, Lachowice), znany już w połowie XIX
Największym świętem zabawki był i nadal pozostaje Emaus – krakowski wielkanocny kiermasz świąteczny.